Fakty i mity o szczepieniach ukraińskich dzieci w Polsce

Ucieczka przed wojną, bariera językowa i często nieznajomość obowiązujących zasad w obcym kraju może być wyzwaniem dla ukraińskich mam w budowaniu nowego życia. W tym również dbaniu o zdrowie dziecka i rozpoczęciu lub kontynuacji szczepień ochronnych, które w Polsce są bezpłatne dla dzieci uchodźczych. Dr Alicja Karney, pediatra, ekspert kampanii Powiedz TAK Szczepieniom, udziela odpowiedzi na pytania i wątpliwości, prezentując fakty i rozwiewając mity. Również i polskie mamy poszerzając wiedzę w tym temacie, mogą pomóc ukraińskiej koleżance budować zdrowe życie, przekazując podstawowe informacje podczas spotkań na neutralnym gruncie. 

Ukraińskie dzieci przebywające w Polsce na dłużej lub na stałe, mają obowiązek szczepienia w Polsce. 

FAKT 
Dzieci z obcych państw, przebywające na terenie naszego kraju dłużej niż 3 miesiące, podlegają obowiązkowym szczepieniom zgodnie z obowiązującym w Polsce Programie Szczepień Ochronnych, na takich samych zasadach jak obywatele naszego kraju.

Szczepionki dla ukraińskich dzieci są w Polsce płatne. 

MIT 

Szczepienia obowiązkowe ujęte w obowiązującym Programie Szczepień Ochronnych są bezpłatnie dla uchodźców i realizowane w poradniach Podstawowej Opieki Zdrowotnej, nawet jeżeli pacjent nie jest objęty ubezpieczeniem zdrowotnym. 

Dzieci z Ukrainy, które nie mają ze sobą książeczki szczepień, nie mogą zostać zaszczepione w Polsce. 

MIT

Ukraińskie mamy często opuszczały swoje domy w pośpiechu, w dużym stresie, dlatego  nie zawsze miały możliwość zabrania dokumentacji medycznej. Lekarz kwalifikujący do szczepienia nie może się opierać na domysłach, dlatego osoby nie posiadające książeczki poświadczającej otrzymanie szczepień są traktowane jako niezaszczepione. Lekarz kieruje dziecko na realizację szczepień według Indywidualnego Kalendarza Szczepień (IKSz). Podanie dodatkowych dawek rutynowych szczepionek nie wiąże się z dodatkowym ryzykiem dla dziecka. 

Dzieci zaszczepione na Ukrainie mogą kontynuować w Polsce rozpoczęty cykl szczepień. 

FAKT 
Zdecydowanie tak i warto jak najszybciej zgłosić się do lekarza pediatry w tej sprawie. O rozpoczęciu, kontynuacji lub uzupełnieniu cyklu szczepień ochronnych obowiązujących w Polsce, decyduje lekarz POZ, podczas indywidualnej wizyty w gabinecie. Następnie ich realizacja przebiega zgodnie z opracowanym Indywidualnym Kalendarzem Szczepień. Jeżeli mama ma ze sobą kartę szczepień, sporządzoną na Ukrainie, nie ma obowiązku  tłumaczenia jej przez tłumacza przysięgłego.

 

Dzieci z Ukrainy mają prawo do bezpłatnych usług opieki zdrowotnej w Polsce. FAKT 

Dotyczy to nie tylko dzieci ale także dorosłych, według zasad ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, którzy przybyli do Polski od 24 lutego 2022 roku, w związku z trwającą wojną. Przyznaje ona prawo do opieki medycznej i refundacji leków na takich samych zasadach, jakie przysługują u nas ubezpieczonym. Zgodnie z przepisami do bezpłatnych świadczeń medycznych, uprawnieni są obywatele Ukrainy oraz małżonkowie obywateli Ukrainy, nawet jeżeli nie posiadają obywatelstwa ukraińskiego, którzy bezpośrednio przekroczyli granicę polsko-ukraińską, jak również obywatele Ukrainy z Kartą Polaka i ich najbliżsi.

 

Są kary i konsekwencje za niezaszczepienie dziecka. 

FAKT 

W Polsce szczepienia są obowiązkowe. Jeżeli rodzice świadomie odmawiają szczepień, muszą się liczyć z konsekwencjami. Przychodnia ma obowiązek poinformowania o braku szczepień dziecka Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną, która podejmie rozmowę z rodzicem o znaczeniu szczepionki dla zdrowia i życia dziecka. Jeżeli to nie przyniesie efektu, może zostać nałożona kara pieniężna od kilkuset do kilku tysięcy złotych, nawet kilkakrotnie, aż do momentu, w którym rodzice zdecydują się zaszczepić dziecko. Rodzice mogą zostać także poddani kontroli ze strony sądu opiekuńczego, ponieważ uchylanie się od zaszczepienia może być rozpatrywane jako działanie przeciw dobru dziecka.

Również w codziennym życiu brak szczepień może być utrudnieniem. Dzieci szczepione lub nie, notowane są w specjalnym rejestrze. W wielu placówkach przedszkolnych dodatkowym kryterium przy naborze jest zaświadczenie o szczepieniach w ramach  Programu Szczepień Ochronnych. Ich brak może być powodem odmowy  przyjęcia dziecka do żłobka czy przedszkola. Utrudnia to nie tylko integrację dzieci ale także możliwość podjęcia pracy przez rodziców. 

1. Szczepień jest za dużo. 
2. MIT

Kalendarz szczepień jest ustalany przez zespół lekarzy tak, aby w jak najlepszy i bezpieczny sposób, w odpowiednim czasie dziecko nabyło odporność na groźne choroby. Obowiązujący kalendarz szczepień to wynik wieloletnich badań naukowych, dotyczy on tylko tych znaczących chorób zakaźnych, które charakteryzują się ciężkim przebiegiem lub wysokim ryzykiem powikłań. Szczepienia to forma profilaktyki zdrowotnej, a jak od dawna wiadomo – lepiej zapobiegać niż leczyć.

Są duże różnice w kalendarzu szczepień w Polsce i Ukrainie. 

MIT

1. Ukraiński Kalendarz Szczepień dzieci w dużym stopniu pokrywa się z polskim. Obejmuje obowiązkowe szczepienia przeciw: wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, gruźlicy, poliomyelitis, błonicy, krztuścowi, tężcowi, odrze, śwince, różyczce i zakażeniom przeciwko Haemophilus influenzae typu B (Hib). W Ukrainie nie ma obowiązkowych szczepień przeciw pneumokokom i rotawirusom.
    
2. Nie warto się szczepić, lepiej „przechorować” i nabyć odporność w sposób naturalny. 
3. MIT

Czy na pewno chcemy, żeby dziecko przechodziło zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych, mózgu lub błonicę? Dziecko, które przechoruje polio, owszem, nabędzie odporność, jednak może cierpieć z powodu powikłań przez wiele lat. Tymczasem ten sam poziom odporności można uzyskać w sposób kontrolowany dzięki szczepieniom. 

W niektórych przypadkach zakażeń bakteryjnych nie dochodzi do nabycia odporności przeciwko toksynom bakteryjnym np. przy tężcu. Szczepienie pozwala uniknąć niekorzystnego dla układu immunologicznego ryzyka zakażenia przez krwioobieg.

Dzięki szczepieniom możemy uzyskać specjalny rodzaj przeciwciał klasy IgA. Część tych immunoglobulin (przeciwciał) przedostaje się przez błonę śluzową, dzięki temu bakterie lub wirusy zostają zneutralizowane jeszcze przed kontaktem z ludzkim organizmem.

 

1. Niektóre zaszczepione dzieci wkrótce potem zapadają na jakąś inną chorobę. 
2. MIT

Dzieci często chorują, a koincydencja czasowa nie oznacza choroby spowodowanej szczepieniem. Dziecko po wyjściu z gabinetu ma kontakt z innymi wirusami i bakteriami, również tymi, które aktualnie znajdują się w organizmie jego rodziców i najbliższych osób. Przekazywanie sobie wzajemnie tych patogenów może odpowiadać za powstanie infekcji. 

Przed szczepieniem rodzic zostaje poinformowany o potencjalnych odczynach poszczepiennych, jakie mogą wystąpić po poszczególnych szczepionkach. 

Niemniej dziecko po szczepieniu jest chronione, bo jego układ odpornościowy został „aktywowany”, co daje mu większą szansę na obronę. Wystąpienie odczynów poszczepiennych jak gorączka, złe samopoczucie, zaczerwienienie czy ból w miejscu ukłucia jest czymś naturalnym i świadczy o prawidłowo działającym układzie immunologicznym dziecka.

Dodatkowe pytania i wątpliwości można rozwiać korzystając z  infolinii pod numerem (22) 3 999 333 dostępnej w języku ukraińskim i polskim . W ramach kampanii Powiedz TAK szczepieniom powstała strona internetowa www.szczepieniaua.pl, na której znajdują się materiały edukacyjne oraz live chat, który odpowiada na najczęściej zadawane pytania. 

Monika Majcher, HEIMA PUBLIC RELATIONS

_________________________________

Kampania edukacyjno - informacyjna Powiedz TAK Szczepieniom ma na celu wsparcie ukraińskich mam w uzyskaniu wiedzy w temacie szczepień dzieci. Organizatorem kampanii jest Fundacja Instytutu Matki i Dziecka oraz UNICEF. Kampania dostępna jest pod adresem https://szczepieniaua.pl i daje dostęp do wiedzy na temat praw i obowiązków związanych ze szczepieniami ochronnymi ujętymi w polskim Programie Szczepień Ochronnych.

W ramach projektu zaplanowane zostały webinary z udziałem lekarzy, pielęgniarek oraz psychologów. Kampania wspierana jest przez ekspertów Fundacji Instytutu Matki i Dziecka, którzy na co dzień pracują z pacjentami z Ukrainy. Eksperci dzielą się swoją wiedzą podczas wydarzeń branżowych dla lekarzy i pielęgniarek. W ramach ścisłej współpracy z ekspertami powstały materiały promocyjno-edukacyjne, które mają pomóc polskim specjalistom w rozmowie z ukraińską mamą. Wśród materiałów znajdują się plakaty, broszury, ulotki naklejki.

Specjalnie stworzona w ramach kampanii platforma helpdesku dla ukraińskich rodziców daje im możliwość porozmawiania z ekspertami lub użycia live chat, który odpowiada na najczęściej zadawane pytania. Powstała również linia telefoniczna (22) 3 999 333 języku ukraińskim, gdzie można porozmawiać z pracownikami call-center zatrudnionymi przy projekcie