Wystawę “Przyszłym pokoleniom” w Szczecinie otwiera Narodowy Instytut Dziedzictwa

Wystawa “Przyszłym pokoleniom. 60 lat misji Narodowego Instytutu Dziedzictwa” w Szczecinie to ostatnia z cyklu zaplanowanych przez Narodowy Instytut Dziedzictwa wystaw, organizowanych w Ośrodkach i Pracowniach Terenowych NID na terenie całego kraju. Jubileuszowa trasa wystawy NID zakładała 15 pokazów plenerowych, mających na celu przedstawienie działalności Narodowego Instytutu Dziedzictwa, który w 2022 roku obchodzi 60-lecie misji. 

Otwarciu szczecińskiej wystawy będzie towarzyszyło spotkanie środowisk konserwatorskich, które odbędzie się o godz. 14:30 w sali kinowej na parterze Willi Lentza, przy ul. Wojska Polskiego 84. W debacie swój udział potwierdzili dr hab. Katarzyna Zalasińska - dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa, Tomasz Wolender - zachodniopomorski wojewódzki konserwator zabytków, Waldemar Witek - kierownik Pracowni Terenowej NID w Szczecinie, Ewa Stanecka - były zachodniopomorski wojewódzki konserwator zabytków, Maria Witek – dyrektor Biura Dokumentacji Zabytków, Michał Dębowski - miejski konserwator zabytków oraz Maciej Słomiński - główny specjalista Pracowni Terenowej NID w Szczecinie. W trakcie rozmowy eksperci skupią się na takich zagadnieniach, jak: 31-letnia działalność szczecińskiego NID, współpraca służb konserwatorskich z zespołem Narodowego Instytutu Dziedzictwa, Willa Lentza - perła szczecińskiego “Westendu” czy dziedzictwo Szczecina - między wizją, a praktyką. Dyskusji będzie towarzyszyła projekcja filmu “Szczecińska Willa Lentza - powrót do świetności” oraz zwiedzanie zabytkowej budowli.

Narodowy Instytut Dziedzictwa świętuje 60 lat misji

Narodowy Instytut Dziedzictwa dba o ochronę dziedzictwa kulturowego Polski, zarówno materialnego i niematerialnego. 

Zadaniem NID jest wyznaczanie i nadzorowanie standardów ochrony oraz konserwacji zabytków, a także prowadzenie działań edukacyjnych, mających na celu upowszechnianie wiedzy i znaczenia dziedzictwa narodowego. Instytut posiada 15 oddziałów terenowych w całym kraju. Narodowy Instytut Dziedzictwa kieruje się takimi wartościami, jak: tradycja i rozwój, niezależność i wiedza, służba i edukacja oraz pracownicy i zasoby.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa stanowi wsparcie dla Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz służb konserwatorskich. Każdego dnia nasz zespół, składający się m.in. z konserwatorów, historyków sztuki i archeologów, dba o zachowanie dla przyszłych pokoleń najpiękniejszych polskich tradycji oraz odpowiednią ochronę zabytków. Oprócz gromadzenia i udostępniania dokumentacji będącej podstawą wpisania zabytków do rejestru oraz Krajowej Ewidencji Zabytków, uczestniczymy również w przygotowaniu wniosków o wpisanie polskich zabytków na Listę dziedzictwa światowego UNESCO czy też opiniujemy wnioski dla obiektów ubiegających się o miano Pomnika Historii. Prowadzimy również szereg działań edukacyjnych jak organizacja Europejskich Dni Dziedzictwa - cyklicznego projektu kulturalno-społecznego. W ramach NID funkcjonuje również Centrum Pomocy dla Kultury na Ukrainie. Lista podejmowanych przez nas aktywności jest o wiele dłuższa, cel jest jednak jeden - zachowanie dla przyszłych pokoleń spuścizny kulturowej Polski, która stanowi integralną część naszej historii - podkreśla dr hab. Katarzyna Zalasińska - dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa.

Narodowy Instytut Dziedzictwa jest kontynuatorem działalności utworzonego w 1962 roku Ośrodka Dokumentacji Zabytków. W 2002 roku został on połączony z Ośrodkiem Ochrony Zabytkowego Krajobrazu, a nazwę zmieniono na Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków. Kolejnym krokiem było przyłączenie do KOBiDZ Ośrodka Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego. Skupione instytucje  z dniem 1 stycznia 2011 roku zyskały obecną nazwę Narodowy Instytut Dziedzictwa. Instytucja znajduje się pod zwierzchnictwem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Pracownia Terenowa Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Szczecinie

Pracownia Terenowa NID w Szczecinie powstała w 1991 roku. W latach 1991-2002 funkcjonowała jako Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego Pomorza Zachodniego, którego nazwa w 2003 roku została zmieniona na Regionalny Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków. Pod obecną nazwą Oddział funkcjonuje od 2010 roku. 

Przez ponad 30 lat swojej działalności Pracownia Terenowa NID w Szczecinie zajmuje się ochroną dziedzictwa kulturowego, opieką i aktywnym zarządzaniem tym dziedzictwem. W codziennej pracy współpracuje z licznymi organizacjami samorządowymi, wśród których wyróżnić można Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, Samorządowych Konserwatorów Zabytków, Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad czy Biuro Dokumentacji Zabytków w Szczecinie. Dodatkowo szczeciński NID we współpracy z instytucjami kultury prowadzi działania edukacyjne i promocyjne w zakresie propagowania wiedzy o dziedzictwie kulturowym. 

W ramach ogólnokrajowych zadań dokumentacyjno-inwentaryzacyjnych interdyscyplinarny zespół Pracowni Terenowej NID w Szczecinie, przeprowadził kompleksową weryfikację zabytków nieruchomych oraz cmentarzy żydowskich. Podjął się również szczegółowej oceny stanu technicznego wybranych obiektów, czego wynikową było stworzenie fachowych raportów,  stanowiących podstawę dalszego działania służb konserwatorskich. 

Pracownia Terenowa NID w Szczecinie prowadzi również działalność opartą na opracowywaniu opinii i ekspertyz na rzecz organów administracji publicznej. Wśród nich znajdują się specjalistyczne kwerendy, wytyczne konserwatorskie, ewidencje zabytków czy oceny stanu zabytków w ramach konkursów organizowanych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Pracownia wspiera samorządy gminne, m.in. poprzez opracowania studiów ochrony wartości kulturowych, szkolenia z zakresu zasad ochrony oraz promocji dziedzictwa kulturowego regionu. Szczeciński Oddział NID może poszczycić się również bogatym archiwum, w zasób którego wchodzą archiwa po Pracowni Konserwacji Zabytków z lat 1960-1992 oraz spuścizny, zbiory dotyczące strat wojennych i opracowania własne i specjalistyczne. 

Pierwszoplanowymi działaniami w misji Oddziału od początku jego istnienia były studia regionalne, związane z opracowaniami dotyczącymi fizjonomii krajobrazu i ochrony dziedzictwa kulturowego, w kontekście planów dotyczących miast i całych gmin. Wśród publikacji w ostatnim czasie opracowano Studium Ochrony Wartości Kulturowych dla starego miasta Gryfice oraz miast i gminy Czaplinek, w ramach wsparcia działań rewitalizacyjnych. Szczeciński NID brał również udział w realizacji projektu “Kościoły ryglowe Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej”. Realizacja projektu obejmowała lata 2013-2014 i była następstwem współpracy z Biurem Dokumentacji Zabytków, Diecezją Koszalińsko-Kołobrzeską oraz Oddziałami NID w Gdańsku i Poznaniu. W latach 2009-2010 Pracownia Terenowa NID w Szczecinie przygotowała również wniosek o wpis na listę Pomników Historii: starego miasta Trzebiatów oraz zespołu klasztoru cystersów w Kołbaczu. Szczeciński Oddział opracował w 2019 roku dokumentację historyczno-architektoniczną Gmachu Dyrekcji Generalnej Ziemstwa Pomorskiego w Szczecinie. 

Pracownia Terenowa NID w Szczecinie angażowała się w ideę ochrony dziedzictwa pomorskiego w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa, a przez lata była merytorycznym koordynatorem EDD, gdzie przy współpracy z Biurem Dokumentacji Zabytków w Szczecinie organizowała inauguracje wojewódzkie, konferencje, objazdy studialne, wycieczki tematyczne, wykłady, a także wydawano publikacje z lokalnymi tematami - np. “Wszyscy jesteśmy tułaczami” lub “Wśród zabytków - wśród zieleni”. 

W ramach współpracy z Zachodniopomorską Regionalną Organizacją Turystyczną Pracowania ze Szczecina zorganizowała cykl konferencji: „Dziedzictwo Techniki dla Przyszłości”, które odbyły się w latach 2004-2006. Z kolei w 2008 roku we współpracy ze Stowarzyszeniem Konserwatorów Zabytków zorganizował sesję i publikację poświęconą prof. Stanisławowi Laturowi. 

Wśród działań promocyjnych, realizowanych przez szczeciński Oddział NID na uwagę zasługuje również polsko-niemiecki projekt “Zamki i rezydencje Pomorza”, realizowany w latach 2004-2006, którego zwieńczeniem była konferencja połączona z wystawą i publikacją. Warto nadmienić , że Pracownia jest stałym partnerem polsko-niemieckiej konferencji ANTIKON “Architektura ryglowa - wspólne dziedzictwo”, organizowanej od 2003 roku. 

 Pracownicy Ośrodka brali również udział w konferencjach regionalnych, prezentując zagadnienia związane z zachodniopomorskim dziedzictwem kulturowym: „Dzieje Wsi Pomorskiej”, „Historia i Kultura Ziemi Sławieńskiej”, „Trzebiatów – Spotkania Pomorskie”, „Nadodrzańskie Spotkania z Historią”.

W ramach współpracy z Biurem Dokumentacji Zabytków i jednostkami samorządu terytorialnego prowadzono szkolenia i warsztaty z zasad ochrony dziedzictwa kulturowego – w tym tworzenia gminnych ewidencji zabytków.

Szczecińska wystawa “Przyszłym pokoleniom. 60 lat misji Narodowego Instytutu Dziedzictwa” będzie dostępna dla zwiedzających przez najbliższy miesiąc. 

Jubileusz Narodowego Instytutu Dziedzictwa odbywa się pod Honorowym Patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy.